Asset Publisher Asset Publisher

Nocne naloty bombowe

Od maja do sierpnia wieczorną porą

na Polanie Trzech Dębów, czy w naszym ogrodzie nie sposób nie usłyszeć głośnego, niskiego brzęczenia. Największe drzewo w naszym ogrodzie - orzech, cały aż się rusza, a wokół dolatuje odgłos nadlatujących „bombowców”. To szkodniki: chrabąszcz majowy, guniak czerwczyk i wałkarz lipczyk. W leśnictwie, rolnictwie i ogrodnictwie mają one duże znaczenie gospodarcze. Wraz z innymi szkodnikami glebowymi mogą wyrządzić dotkliwe szkody. Mogą atakować drzewostany od szkółki do młodnika, wspólnie z innymi szkodnikami mogą doprowadzić do wyniszczenia młodej uprawy i zasiewów. Imago dokonuje żeru na liściach, a znaczne uszkodzenia w korzeniach powoduje stadium pędraka.  
Zmasowany, cykliczny atak
Chrabąszcze, bo o nich mowa, roją się bowiem co roku, ale ich główny, lokalny szczep w niektórych okolicach, masowo pojawia się raz na około 4 lata. Ta szczególna, okresowa reaktywacja wynika z ich biologii. Kiedy świat na zewnątrz zaczyna kusić temperaturą i świeżym, zielonym pokarmem, roją się chrabąszcze.  Wychodzą z ziemi na świat okrągłym otworkiem o średnicy ok. 1,5 cm.

Trawnik z widocznymi otworami po wylocie imago guniaka czerwczyka (fot. J.Girtler)

Lecą następnie w korony drzew na żer. Korzystają  z miękkich, świeżych liści. Zjadają zarówno liście, jak i igły. W czasie masowej rójki chrząszcze można spotkać praktycznie wszędzie. Oblepione chrabąszczami, ogołocone z liści drzewa to smutny widok, ale wbrew pozorom to nie z tego powodu leśnicy tak nie lubią chociażby chrabąszcza majowego. Żer uzupełniający w koronach drzew trwa około dwóch  tygodni i  w zasadzie nie czyni drzewom większej krzywdy, gdyż ich korony szybko się regenerują.

Licie orzecha z widocznymi oznakami żeru uzupełniającego guniaka czerwczyka (fot.J.Girtler)


Pod ziemią
Poważnym problemem są żerujące przez lata pod ziemią pędraki - larwy chrabąszczy. Brudnobiałe, tłuste, workowate larwy, silnie łukowato wygięte o żółtobrunatnej głowie. Osiągają długość nawet do ponad 6 cm i przechodzą 3 stadia rozwojowe. Żyją sobie bezpiecznie pod ziemią przez cztery lata, żywiąc się korzeniami początkowo traw, potem drzew, w miarę swojego wzrostu dobierając się do coraz grubszych korzeni, stanowiąc ogromne zagrożenie nie tylko dla upraw, ale też młodników. Pędraki chrabąszcza majowego są szczególnie niebezpiecznie dla szkółek leśnych.

Infografika - cykl zycia chrabąszcza majowego

Uszkodzone rośliny więdną i zasychają, łatwo dają się wyrwać z gleby. Po objedzeniu korzeni, nic już nie trzyma je w ziemi. Zwykle po zniszczeniu jednego drzewka, pędrak zabiera się za kolejne, od ich liczebności zależy rozmiar szkód. Pędraki często wyrządzają też istotne szkody w ogrodach i sadach. Zamiast pięknego zielonego dywanu wokół domu widzimy żółte place usychającej trawy.  Piękne kwiaty, warzywa i wszelkie rośliny na działce więdną. Nawet na polu ziemniaczanym widać czasem szkody od pędraków, bo dorosła larwa ogryza korzenie, a nawet wyżera dziury w bulwach.
Będą nas tysiące
Ostatnią zimę cyklu rozwojowego chrabąszcz spędzają  pod ziemią w postaci imago- owada doskonałego, w którego po przepoczwarczeniu zamienia się tłusty pędrak. Niejednokrotnie walka z chrabąszczami i ich larwami jest bardzo skomplikowana. Jedna samica potrafi znieść do ziemi przeciętnie 50, a nawet do 80 jaj, z których wylęgnie się 80 żarłocznych pędraków

Pędraki (fot. www.lasy.gov.pl)


Guniak czerwczyk, którego teraz można masowo spotkać, jak nazwa wskazuje, pojawia się w czerwcu. W tym roku jednak jego lot obserwujemy właśnie teraz , ponieważ wiosna była chłodna, pory roku nieco się przesunęły i w rozwoju roślin i zwierząt obserwujemy również opóźnienie o mniej więcej miesiąc